فرم بندی در چاپ

یک محصول چاپی برای آن‌که به چاپ برسد مراحل متعددی را طی می‌کند. اولین مرحله‌ی آن طراحی است؛ پس از اتمام طرح و تهیه خروجی مناسب برای چاپ، مرحله مهم دیگری به نام فرم بندی قرار دارد. فرم بندی یکی از اصطلاحات رایجی است که در حوزه چاپ و چاپخانه بسیار کاربرد دارد.

در این مقاله به بررسی فرم بندی و انواع رایج آن می‌پردازیم.

 

فرم بندی چیست؟

به نحوه‌ی چیدمان طرح‌ها در صفحات مخصوص چاپ با توجه به ابعاد مختلف و نوع چاپ، فرم بندی گفته می‌شود. به بیان ساده‌تر می‌توان فرم بندی را اینگونه تعریف کرد که پیش از چاپ محصولات چاپی می‌بایست صفحات طرح را متناسب با ترتیب مورد نظر و مطابق با اصول و دستورالعمل‌های خاص چیدمان، در کنار هم قرار داد. این عمل در نرم افزارهای مختلفی همچون Illustrator، Corel Draw و In Design انجام می‌گیرد. که در این میان، In Design یکی از کاربردی‌ترین نرم افزارها جهت انجام عملیات فرم بندی است.

 

 

انواع فرم بندی و سایزهای رایج آن

چیدمان طرح‌ها با توجه به عواملی مختلفی می‌تواند متفاوت باشد. از جمله آن‌ها می‌توان به نوع محصول چاپی، تعداد صفحات آن، دو رو یا تک رو بودن چاپ محصول و همچنین سایزهای مختلفی که هر طرح چاپی می‌تواند داشته باشد اشاره کرد. به طور مثال فرم بندی تراکت های A5 و A4 تک رو با کاتالوگ و بروشور های چند صفحه‌ای بسیار متفاوت بوده و هرکدام قوانین چیدمان خود را می‌طلبند.

در این میان مبحث دیگری در رابطه با اندازه و سایز فرم بندی مطرح است. در بازار سایزهای مختلفی در قالب قطع‌های گوناگون وجود دارد که بسته به اندازه محصول چاپی و چیدمان آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. اندازه‌های رایج بازار 70*100، 70*50، 90*60، 45*60 است. البته سایزهای کوچتر و متناسب با این ابعاد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به همین دلیل سه نوع دسته‌بندی در دستگاه‌های فرم بندی و چاپ وجود دارد که به ترتیب، 4.5 ورقی، 2 ورقی و GTO نام دارند.

اندازه های 70*100 و 90*60 در دسته‌ی 4.5 ورقی جای دارند. پس از آن‌، دسته 2 ورقی بوده که به صورت نصف ابعاد 4.5 ورقی و در اندازه‌های  70*50 و 45*60  قرار دارد. حال هرچه این تقسیمات به صورت کوچکتر تکرار شوند به دسته‌بندی GTO خواهیم رسید.

عملیات مربوط به فرم بندی یک محصول چاپی نیازمند دقت بالا و تجربه کافی است. چرا که چیدمان حتی یک صفحه به صورت اشتباه می‌تواند تمامی محصول چاپی را خراب کند. این اتفاق بیشتر در مورد محصولات چاپی که تعداد صفحات بالایی داشته و در قالب یک کتاب، مجله، بروشور و کاتالوگ هستند از اهمیت بالاتری برخوردار است.

پس از آن‌که فرم بندی یک کار چاپی به پایان رسید مرحله بعدی، صحافی همراه با برش، ایجاد تاهای مختلف و دوختن یا چسپ زدن محصول چاپی توسط دستگاه‌های مخصوص است. این مرحله نیز اگر توسط چاپخانه مجهز انجام نگیرد مشکلات متعددی را ایجاد می‌‌کند. بدین ترتیب در مقالات بعدی به بررسی صحافی و انواع آن می‌پردازیم.